E-Fatura ve Mali Mühür Hakkında
e-Fatura ve e-Fatura Mükellefi
Kanun hükümlerine göre fatura, kâğıt ortamında en az iki nüsha olarak düzenlenerek ilk nüshası (aslı) müşteriye verilen, ikinci nüshası ise yine kâğıt ortamında aynı Kanunun muhafaza ve ibraz hükümlerine göre mükelleflerce saklanılan bir belgedir.
e-Fatura, Kanunun mükerrer 242’nci maddesinin 2 numaralı fıkrasında yer alan hükmün Bakanlığa verdiği yetkiye istinaden; düzenlenmesi, müşteriye verilmesi, müşteri tarafından da istenmesi ve alınması zorunlu olan faturanın, kağıt belge yerine elektronik ortamda, elektronik belge olarak düzenlenmesi, muhatabına iletilmesi ve elektronik ortamda muhafaza ve ibraz edilmesine imkan veren uygulamadır.
Bu Tebliğde düzenlenen e-Fatura belgesi, yeni bir belge türü olmayıp, kâğıt ortamdaki “Fatura” belgesi ile aynı hukuki niteliklere sahiptir.
e-Fatura Mükellefi ise, Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından belirlenmiş gereklilikleri sağlayan kişi ya da kurumlar e-fatura mükellefi denir.
e-Faturada Bulunması Gereken Bilgiler
e-Faturada aşağıda yer alan bilgilerin bulunması zorunludur:
a) e-Faturanın düzenlenme tarihi ve belge numarası.
b) e-Faturayı düzenleyenin adı/soyadı, varsa ticaret unvanı, iş adresi, bağlı olduğu vergi dairesi ve vergi kimlik numarası.
c) Müşterinin adı/soyadı, ticaret unvanı, varsa vergi dairesi ve vergi kimlik numarası.
ç) Malın veya işin nevi, miktarı, fiyatı ve tutarı, vergi türü, oranı ve tutarı.
d) Satılan malların teslim tarihi ve irsaliye numarası.
e) Başkanlık sistemlerinden elektronik ortamda sorgulanması, doğrulanması ve görüntülenmesine imkân vermek üzere, Başkanlık tarafından bilgi içeriği belirlenen karekod veya barkod.
Mükellefler e-Fatura üzerindeki zorunlu bilgilere ilave olarak ihtiyaçları doğrultusunda farklı bilgilere de yer verebilir.
e-Fatura Uygulamasına Geçiş Zorunluluğu
1- (Değişik: RG-22/1/2022-31727) Brüt satış hasılatı (veya satışları ile gayrisafi iş hasılatı);
a) 2018, 2019 veya 2020 hesap dönemleri için 5 Milyon TL,
b) 2021 hesap dönemi için 4 Milyon TL,
c) 2022 veya müteakip hesap dönemleri için 3 Milyon TL ve üzeri olan mükellefler.
1-) (Değişik ibare:RG-22/1/2022-31727) aracıları ile kendilerine veya aracı hizmet sağlayıcılarına ait internet sitelerinde veya diğer her türlü elektronik ortamda mal veya hizmet satışını gerçekleştiren mükelleflerden, 2020 veya 2021 hesap dönemleri için 1 Milyon TL, 2022 veya müteakip hesap dönemleri için 500 Bin TL ve üzeri brüt satış hasılatı (veya satışları ile gayrisafi iş hasılatı) olanlar.
2-) b) e-Fatura uygulamasına dahil olma zorunluluğu bulunan (Değişik ibare:RG-22/1/2022-31727) mükellefler ile ihtiyari olarak uygulamaya dahil olan mükelleflerin, birbirlerine sattıkları mallar ve/veya ifa ettikleri hizmetler için (Değişik ibare:RG-22/1/2022-31727) düzenlemeleri ve almaları gereken faturaları, bu Tebliğin “V.7.” ve “VIII.” numaralı bölümlerinde belirtilen istisnai durumlar haricinde e-Fatura olarak düzenlemeleri ve almaları zorunludur.
3-) e-Fatura uygulamasından yararlanan kayıtlı kullanıcıların güncel listesi ebelge.gib.gov.tr adresinden yayımlanır.
4-) Bu Tebliğle belirlenen hallerin altında kalan mükellefler de istemeleri halinde e-Fatura uygulamasından yararlanabilir.
5-) (Ek:RG-22/1/2022-31727) Kültür ve Turizm Bakanlığı ile belediyelerden yatırım ve/veya işletme belgesi almak suretiyle konaklama hizmeti veren otel işletmeleri.
e-Fatura Uygulamasına Geçiş Süresi
Zorunluluk kapsamına giren mükelleflerden:
1-) (Değişik ibare:RG-22/1/2022-31727) Söz konusu bölümün (a) fıkrasının (1) numaralı bendi kapsamında olanlardan brüt satış hasılatı (veya satışları ile gayrisafi iş hasılatı) şartını 2018 veya 2019 hesap dönemlerinde sağlayan mükellefler 1/7/2020 tarihinden itibaren, 2020 veya müteakip hesap dönemlerinde sağlayan mükellefler, ilgili hesap dönemini izleyen yılın yedinci ayının başından itibaren, e-Fatura uygulamasına geçmek zorundadır.
2-) (Ek ibare:RG-22/1/2022-31727), Kendilerine veya aracı hizmet sağlayıcılarına ait internet sitelerinde veya diğer her türlü elektronik ortamlarda mal veya hizmet satışını gerçekleştiren mükelleflerden söz konusu bölümün (a) fıkrasının (4) numaralı bendinde belirtilen brüt satış hasılatı (veya satışları ile gayrisafi iş hasılatı) şartını 2020 veya 2021 hesap dönemlerinde sağlayanlar 1/7/2022 tarihine kadar, 2022 veya müteakip hesap dönemlerinde sağlayanlar ilgili hesap dönemini izleyen yedinci ayın başına kadar başvurularını ve fiili geçiş hazırlıklarını tamamlayarak e-Fatura uygulamasına geçmek zorundadır.
e-Arşiv Uygulaması
Başkanlıktan e-Arşiv Fatura uygulamasına dahil olma izni alan mükellefler, e-Fatura uygulamasına kayıtlı olmayan kullanıcılara (vergi mükellefleri veya vergi mükellefi olmayanlar) düzenleyecekleri faturaları da elektronik ortamda e-Arşiv Fatura olarak oluşturur, alıcının talebine göre e-Arşiv Faturayı kâğıt veya elektronik ortamda iletir ve düzenleyene ait nüshayı ise elektronik ortamda muhafaza ve ibraz ederler.
Elektronik ortamda oluşturulan faturanın, alıcısına kâğıt olarak gönderilen veya elektronik ortamda iletilen şekli belgenin aslı, düzenleyen tarafından muhafaza edilen elektronik hali ise ikinci nüsha hükmündedir.
e-Arşiv Fatura uygulamasına kayıtlı mükelleflerin, istisnai durumlar haricinde, e-Fatura uygulamasına kayıtlı mükelleflere gerçekleştirmiş olduğu mal satışları ile hizmet ifalarında faturayı e-Fatura olarak, e-Fatura uygulamasına kayıtlı olmayan vergi mükellefleri ile vergi mükellefi olmayanlara gerçekleştirmiş olduğu mal satışları ile hizmet ifalarında ise faturayı e-Arşiv Fatura olarak düzenlemeleri zorunludur.
e-Arşiv Fatura Uygulamasına Dahil Olma
e-Arşiv Fatura uygulaması bu Tebliğin “IV.2.4.” numaralı bölümünde belirtilen mükellefler dışındaki mükellefler için zorunlu bir uygulama olmayıp, uygulamaya dahil olmak isteyen mükelleflerin;
a) e-Fatura uygulamasına dahil olması,
b) Bu Tebliğde açıklanan usul ve esaslara uygun olarak, e-Arşiv Fatura düzenleyebilme ve iletebilme konusunda gerekli hazırlıklarını tamamlamış olması,
Satıcı ve alıcının her ikisinin de e-Fatura uygulamasına kayıtlı kullanıcılar olması halinde, bunlar arasında düzenlenen faturaların tamamının e-Fatura olması gerekmektedir.
Aynı günde aynı kişilere düzenlenen faturalar topluca birlikte değerlendirilecek olup, faturaların vergi dâhil tutar toplamının belirtilen tutarı aşması halinde, söz konusu faturaların e-Arşiv Fatura olarak düzenlenmesi ve alınması zorunluluğu bulunmaktadır.
Bu kapsamda düzenlenmesi gereken e-Arşiv Faturalara ilişkin usul ve esaslar Başkanlıkça ebelge.gib.gov.tr adresinde yayımlanacak kılavuzlarda açıklanır.
Elektronik Ticaret Kapsamında Düzenlenen e-Arşiv Faturalara İlişkin Usul ve Esaslar
e-Arşiv Fatura uygulamasına dahil olan mükellefler tarafından elektronik ticaret kapsamında gerçekleştirilen mal ve hizmet satışlarına ilişkin düzenlenecek e-Arşiv Faturalarda aşağıdaki bilgilere yer verilmesi zorunlu olup, ayrıca fatura üzerinde “Bu satış internet üzerinden yapılmıştır.” ifadesi yer almalıdır.
- Satış işleminin yapıldığı web adresi.
- Ödeme şekli.
- Ödeme tarihi.
- Mal satışlarında gönderiyi taşıyanın adı soyadı/unvanı ve VKN/TCKN bilgisi.
- Satışa konu malın gönderildiği veya hizmetin ifa edildiği tarih.
- İade bölümünde; malı iade edenin adı soyadı, adresi, imzası, iade edilen mala ilişkin cins, miktar, birim fiyat ve tutarı.
Müşteri malı iade etmek isterse elektronik ortamda kendisine iletilen faturanın kâğıt çıktısını alır ve iadeye ilişkin bölümü doldurup imzalamak suretiyle mal ile birlikte malı satana geri gönderir. Bu suretle malı satana geri gönderilen bu belge satıcı tarafından düzenlenen gider pusulası yerine geçer.
Uygulamalardan Yaralanma Yöntemleri
Mükellefler, bu Tebliğde belirtilen e-Belge uygulamalarından;
1- e-Belge uygulamalarına ait temel fonksiyonların internet üzerinden genel kullanımını sağlamak amacı ile Başkanlık tarafından oluşturulan ve hizmete sunulan e-Belge portalleri aracılığıyla (GİB Portal Yöntemi),
2- Başkanlıktan izin almış özel entegratörlerin bilgi işlem sistemleri aracılığıyla (Özel Entegratör Yöntemi),
3- Kendi bilgi işlem sistemlerinin Başkanlık bilgi işlem sistemleri ile doğrudan entegre edilmesi yoluyla (Doğrudan Entegrasyon Yöntemi),
Yararlanabilirler.
e-Belge Portalleri Aracılığı ile Kullanım (GİB Portal Yöntemi)
GİB Portal yönteminde, bilgi işlem sistemlerinin entegre edilmesi suretiyle e-Belge uygulamalarını kullanma konusunda yeterli alt yapıya sahip olmayan kullanıcıların, uygulamalardan yararlanabilmelerini sağlamak amacıyla Başkanlık tarafından geliştirilen ve e-Belge uygulamalarına ait temel fonksiyonları bünyesinde barındıran internet portalleri aracılığıyla söz konusu belgelerin oluşturulması imkanı bulunmaktadır.
e-Belge Portalleri aracılığıyla uygulamayı kullanmak isteyen mükellefler, ebelge.gib.gov.tr adresinde yayımlanan “Başvuru Kılavuzları”nda açıklanan şartlara uygun olarak başvuru yapmalarını müteakip Başkanlık tarafından kullanıcı hesaplarının tanımlanması sonrasında başvuru yaptıkları e-Belgeleri gönderme ve/veya alma ile ilgili temel işlemleri, portal içerisinde sunulan ara yüzleri kullanarak yapabileceklerdir.
Özel Entegratörlerin Bilgi İşlem Sistemi Aracılığıyla Kullanım (Özel Entegratör Yöntemi)
Mükellefler e-Belge gönderme ve alma işlemlerini, teknik yeterliliğe sahip ve Başkanlıktan izin alan özel entegratör kuruluşların bilgi işlem sistemi vasıtasıyla da gerçekleştirebilirler.
Bilgi İşlem Sistemlerinin Başkanlık Bilgi Sistemleri ile Doğrudan Entegre Edilmesi Yoluyla Kullanım (Doğrudan Entegrasyon Yöntemi)
Bilgi işlem sistemleri yeterli olan mükelleflerin, gerekli entegrasyonu sağlamaları koşuluyla e-Belge uygulamalarını doğrudan kendilerine ait bilgi işlem sistemleri aracılığıyla kullanmaları mümkündür.
e-Belge Olarak Düzenlenme Zorunluluğu Getirilen Belgelerin Kâğıt Olarak Düzenlenebileceği Haller
Elektronik belge olarak düzenlenme zorunluluğu getirilen belgelerin;
a) Başkanlığın ve e-Belge uygulamalarına taraf olan diğer kamu kurum ve kuruluşlarının bilgi işlem sistemlerinde meydana gelen arıza, kesinti ile bu sistemlerde yapılan bakım,
b) İspat veya tevsik edilmek kaydıyla, mükellefin ya da Başkanlıktan izin almış özel entegratör kuruluşların bilgi işlem sistemlerinde meydana gelen arıza, kesinti ile bu sistemlerde yapılan planlı bakım (yazılı bildirimde belirtilen süre ile sınırlı kalmak kaydıyla),
c) İspat veya tevsik edilmek kaydıyla, kullanılmakta olan mali mührün veya elektronik imza aracının arızalanması veya çalınması (yeni mali mühür veya elektronik imza aracının temini süresince),
ç) Bakanlık veya Başkanlık tarafından e-Belge uygulamalarına ilişkin olarak yayımlanan genel tebliğ, sirküler ve teknik kılavuz ve duyurularda, belgelerin e-Belge yerine kâğıt olarak düzenlenmesine izin verilmesi,
gibi nedenlerle, kanunen düzenlenmesi gereken sürenin geçirilmemesi kaydıyla, kâğıt olarak düzenlenmesi durumunda özel usulsüzlük cezası kesilmez.
Mükelleften kaynaklanan diğer nedenlerle, e-Belge olarak düzenlenmesi gereken belgelerin kâğıt olarak düzenlenmesi yukarıda sayılan nedenler kapsamında değerlendirilmez.
Elektronik olarak düzenlenmesi gereken belgenin, Kanunun 13’üncü maddesinde yazılı mücbir sebepler nedeniyle elektronik olarak düzenlenememesi halinde, Kanunun 373 üncü maddesi gereği özel usulsüzlük cezası kesilmez.
Mali Mühür
Mali mühür, TÜBİTAK tarafından size ulaştırılır ve USB cihazı görünümüne sahiptir. Elektronik kaşe yerine geçer. Bu anlamda kurumsal bir e-imza çeşididir de denilebilir. Eğer tüzel firma iseniz ve elektronik fatura kullanıcısı olmak istiyorsanız mali mühür başvurusu yapmanız gerekir.
Mali mührü, Kamu SM’nin internet sayfası üzerinden başvuru formunu doldurarak ve mali mühür ücretini TÜBİTAK’a ileterek alabilirsiniz. İlgili ödemeyi banka şubelerinden, bankaların internet ya da mobil şubelerinden vergi kimlik numaralarınız ile sorgulatarak yapabilirsiniz.
Başvuru yaptıktan sonra yaklaşık 7 gün içerisinde mühür elinize ulaştırılır.
Mali mührü elektronik fatura başvuru aşamasında firmanızı sisteme tanımlamak amacıyla kullanırsınız. Bu şekilde kurumunuzun bilgileri doğrulanmış olur. Mali mühür, Mali Mühür Elektronik Sertifika Hizmet Sağlayıcısı tarafından oluşturulan sertifikaların, tüzel kişiler ile kurum ve kuruluşların oluşturduğu elektronik fatura ve diğer belgelerin kaynağını, bütünlüğünü ve içeriğini garanti altına alır. Bu belgelerin iletimi ve arşivlenmesi sırasında güvenlik ve gizlilik sağlar.
Kurumun yetkili olarak bildirdiği şahıslar, mali mührün kullanım alanını oluşturur. Fakat, kurum içerisinde yetkili olan kişilerde değişiklik yaşanırsa, ilgili kişilerin yerine atanan yetkililerin kısa süre içerisinde seçilip, yetkili birimlere bildirilmesi gerekir.
2022 yılı mali mühür ücretleri güncel mali mühür ücretleri ise aşağıdaki gibidir:
Tüzel Kişi (LTD ya da AŞ iseniz) Ücret
3 yıllık mali mühür ve güvenlik hizmetleri sertifikası (MÜS + GÜS) + Akıllı Kart Okuyucu 395,30 TL
(335 TL + KDV)
Gerçek kişi (Şahıs firmaları için) Ücret
3 yıllık mali mühür ve güvenlik hizmetleri sertifikası (MÜS + GÜS) + Akıllı Kart Okuyucu 251,34 TL
(213 TL + KDV)
Kamu Sertifikasyon Merkezi Başvuru Adımları.
Başvuru Öncesinde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
- Başvuru ekranında Sertifika Tipi alanı bulunur ve bu alanda size HSM ve Akıllı Kart olmak üzere iki seçenek sunulur.
a) Akıllı kart seçilirse mali mühür sertifikası akıllı kart içerisine yüklenerek USB boyutunda kart okuyucusu ile birlikte başvuru sahibinin başvuru sırasında belirtmiş olduğu teslimat adresine veya seçmiş olduğu kurye şubesine gönderilir.
b) HSM de sertifika üretimi seçilirse firmanın daha önceden temin ettiği HSM cihazı üzerinde sertifika üretimi yapılır. Bu üretim için ödeme süreci tamamlandıktan sonra firmaya yerinde/uzaktan bağlantı şeklinde randevu verilerek üretim süreci işletilir. HSM cihazı Kamu Sertifikasyon Merkezi tarafından temin edilmemektedir.
Bilgilendirme: Hardware Security Module (HSM)’ler hassas kriptografik anahtarları fiziksel ortamda saklamak ve kriptografik işlemleri en güvenli şekilde gerçekleştirmek için üretilmiş özel güvenlik donanımlarıdır. Bu donanımlar uygulamaların güvenli bir şekilde çalışmasını sağlarlar.
Not: HSM cihazları genelde büyük ve dağınık yapıda olan firmalar tarafından kullanılmaktadır. İmzalama işlemi birden fazla kişi tarafından ve farklı bilgisayarlardan yapılabilmektedir. HSM cihazı akıllı karta göre daha hızlı ve fazla işlem yapabilen fakat maddi olarak akıllı karta göre çok daha pahalı olan cihazlardır.
- Şirketi temsile yetkili olan kişilerin yabancı uyruklu olduğu firmalar (%100 yabancı ortaklı), Adi ortaklıklar, Kooperatifler, Fonlar, OSB ve Kollektif Şirketler ile MERSİS sisteminde şirket bilgileri güncel olmayan veya güncel olduğu halde sıkıntı yaşamaya devam eden mükellefler mali mühür başvuru sayfalarında hata ile karşılaşabilirler. Böyle bir durumla karşılaşıldığında mali mühür başvurusu Gelir İdaresi Başkanlığı üzerinden yapılmalıdır.
- Sertifika üretimi ödemenin yapılmasına müteakiben hemen başlatılacaktır. Ödemenin yapılmasının ardından Üretim Süreci başladığından ve ürün kişiye/firmaya özel ürün olduğundan sipariş iptali ve ücret iade süreci işletilememektedir. Ödeme yapmadan önce mutlaka bilgilerinizi kontrol ediniz. Ödeme yaptıktan sonra yeni üretim talepleriniz yine ücreti karşılığında yapılacaktır.
- Başvuru sonrasındaki tüm sürecinizi KAMU SM Online İşlemler sayfası üzerinden takip edebilirsiniz.
